Hormon bozuklukları gerek metabolizma gerekse üreme ile ilgili olan hormonların üretiminde bir artmayı ya da azalmayı işaret etmektedir. Kadınlarda görülen işlev bozuklukları da genellikle hormon bozukluğundan ileri gelmektedir. Özellikle adet dönemlerinde kilo alımı, tüylenme ya da akne gibi semptomlarla kendini göstermektedir. Erkeklerde görülen türünde ise genellikle testosteron ile alaka bulunmaktadır. Kısırlık gibi semptomların görülmesine neden olmaktadır. Hormonlar, salgı bezleri tarafından üretilen ve vücuttaki farklı organ ve dokularda etkileri bulunan kimyasallar olarak tanımlanmaktadır. Hormonlardaki fonksiyonların bozulmasından sonra görülen semptomlar ise durumdan etkilenen salgı bezine göre değişim göstermektedir.
Tanının konabilmesi için kan dolaşımında bulunan hormon miktarının değerlendirildiği laboratuvar testlerine ihtiyaç duyulmaktadır. Hormon fonksiyonların bozulduğuna yönelik semptomlara sahip olan bireyler uygun tedavi önerilerini alabilmek adına tıbbi yardım almak zorundadır. Sık görülen hormon bozukluğu hastalıkları:
1. Hipotiroidizm, Hipertiroidizm
Tiroit âdem elmasının altında bulunmaktadır. Kalp atışından doğurganlığa kadar değişim gösteren vücut fonksiyonlarını etkilemesi ile tanınmaktadır. Ayrıca metabolizmayı kontrol etmekten de sorumludur. Hormonların T3 ve T4 gibi üretimlerde bulunduğu bilinmektedir. Hormon fonksiyon bozukluğu türlerinden sayılmasına neden olan durum kalori yakmada ve bağırsak ritminin düzelmesinde de rol oynamasından ileri gelmektedir. Hipertiroidizm rahatsızlığı tiroit hormon üretiminin azalması durumunda ortaya çıkmaktadır. Bu rahatsızlığın semptomları arasında; ses kısıklığı, yorgunluk, kilo alma, tırnakların zayıflaması gibi unsurlar bulunmaktadır. İlerleyen vakalarda ise yüz ya da göz kapaklarında şişme görülebilmektedir.
Hastalık aynı zamanda tiroit hormonlarının üretiminin artmasına bağlı olarak kalp atış hızında artışa yol açabilmektedir. Bu da kan basıncının artması, sinirlilik, kilo kaybı gibi semptomlara yol açmaktadır. Bu türün ilerlemiş olan vakalarında ise guatr olarak da bilinen gözbebeklerinin çıkıntı oluşturması meydana gelmektedir. Tiroit bozukluklarının belirtileri görülen kişilerin uzmanlar tarafından muayene edilmesi gerekmektedir. Tedavi için genellikle farklı hormonların alınması önerilmektedir. Özellikle 35 yaşın üzerindeki kadınlarda ve 65 yaşın üzerindeki erkeklerde beş yılda bir düzenli muayenelerin yapılması önerilmektedir. Hamile olan kadınlar ve yeni doğanlar için ise önleyici olarak bilinen testlerin yapılması gerekmektedir.
2. Diyabet
Pankreasın kan dolaşımı sırasında gliserini uzaklaştırmakla görevli olan insülin üretimini yavaşlattığı ya da azalttığı durum hormon bozukluğu diyabet olarak isimlendirilmektedir. Tip 2 diyabet semptomları arasında kan akışında tespit edilen glikoz oranının yükselmesi bulunmaktadır. Çünkü bu tür hastaların pankreaslarının insülin üretimi bulunmamaktadır. Yine aynı durumdan ötürü kişilerde sık idrara çıkma, susuzluk, açlık hissinin artması, uyuşukluk ya da mide bulantısı gibi belirtiler oluşabilmektedir.
Tip 2 diyabet hastalığı olan kişilerin uygun bir diyet listesine sahip olabilmek için bir uzmanla görüşmeleri gerekmektedir. Fiziksel aktivitelerinin ve diyetlerinin takibinin de iyi şekilde yapılması gerekmektedir. Diyabet tedavisinde genellikle insülin enjeksiyonu ile hareket edilmektedir. Fakat bu tür tedaviler sadece uzman reçetesi ile uygulanabilmektedir. Çünkü dozlar kişiye göre ayarlanmaktadır.
3. Polikistik Over Sendromu
Hormonal disfonksiyon kadınlarda sıklıkla görülen polikistik over sendromunu da içermektedir. Bu rahatsızlık çerçevesinde testosteron hormonunun artışına binaen yumurtalıklar kist üretmektedir. Bu hormon bozukluğu genellikle ergenlik zamanında kendini göstermektedir. Oluşan kistlerin sivilceye, sesin daha kalın çıkmasına, adet düzeninin bozulmasına ya da kesilmesine, meme gelişiminin durmasına ve vücuttaki tüy miktarının artmasına yol açabilmektedir. Kadınlarda görülen bu sıkıntı kısırlığa neden olurken stres miktarını da artırabilmektedir. Polikistik over sendromunun tedavisi sırasında görülen belirtilerin azaltılması ve adet düzeninin oluşturulabilmesine yönelik adımlar atılmaktadır. Kısırlık tedavisi de bu alanda uygulanabilmektedir. Kullanılan ilaçlar ise genellikle doğum kontrol haplarından oluşmaktadır ve bir jinekolog tarafından düzenli takip yapılması gerekmektedir.
4. Menopoz
Hormon bozukluklarından olan menopoz kadınların östrojen üretiminde ani şekilde düşüş olarak açıklanmaktadır. Ayrıca kadının üreme döneminin sona ermesi anlamına da gelmektedir. Genellikle 45 ila 55 yaşları arasında kendini göstermesine karşın 40 yaşından önce görülmesi de olasıdır. Menopozda görülen yaygın belirtiler olarak; sıcak basması, kalp atışlarının hızlanması, vajinal kuruluk, cinsel isteğin azalması ve konsantre olmada zorluk sayılmaktadır. Bunların yanı sıra bazı kadınlarda kemiklerin daha kırılgan haline gelmesine yol açan osteoporoza neden olabilmektedir. Tanının konmasından sonra hormon replasmanı gerekebilmektedir. Bu tür gereklilikler kanser oluşumunu gibi durumlar yüzünden ancak uzman önerileri ile yapılmalıdır.
5. Andropoz
Androjen eksikliği sendromu olan andropoz testosteron üretiminin aşamalı şekilde azalması demektir. Doğal bir durum olduğu gibi erkeklerin menopozu olarak da isimlendirilebilmektedir. Ortalama olarak 40 yaş üzerinde daha sık görülmesine karşın andropoz belirtileri hemen her yaşta kendini gösterebilmektedir. Cinsel istekte azalma, kas gücünün azalması, meme şişmesi ya da testis hacminin düşmesi sorunun belirtilerindendir. Semptomlar genellikle belirsiz olduğu için bir tedavi uygulaması yapılmamaktadır. Ancak dengeli beslenmeye dikkat etmek, fiziksel aktiviteler yapmak gibi testosteron üretimini artırıcı etkiler oluşturabilmektedir. Yine de semptomların azalması için bir ürologdan destek alınması önerilmektedir.
Hormon Bozukluklarının Teşhisi Nasıl Yapılır?
Hormon bozuklukları için kandaki hormon değerlerinin ölçülmesi gerekmektedir. Bunun için ise laboratuvar testlerinin yapılması lazımdır. Bazı vakalarda alternatif ultrasonlardan destek alınabilmektedir. Andropozda ise testis ultrasonunun yanı sıra sperm analizi istenmesi de muhtemeldir.
0 Yorum