Yorgun bir iş gününü geride bıraktınız veya bütün gün çocuklarla ve ev işleriyle ilgilendiniz. Akşam olduğunda rahat koltuğun çekiciliğine yenik düşmemek pek de kolay değil. Fakat bu çekicilik bütün dünyayı derinden etkileyen önemli bir riski beraberinde getiriyor: Hareketsiz yaşam! Tüm dünyada hareketsiz yaşam tarzı her geçen gün yaygınlaşırken egzersize verilen önem ise azalıyor.
CDC’nin (Hastalık Kontrol ve Koruma Merkezleri) Ocak 2020 raporuna göre Amerikalıların %15’i fiziksel olarak aktif bir yaşam sürmüyor. Aslında bu sonuç ciddi sağlık sorunlarının da habercisi niteliğinde.
Spor ve aile hekimi Lynn Marie Morski “Sağlığa faydalı birçok egzersiz çeşidi bulunuyor. Eğer bu egzersizleri ihmal edersek çeşitli sağlık sorunları kaçınılmaz bir hal alır. Hareketsiz yaşam tarzı ve egzersiz yapmama hayati tehlikeye sebep olacak birçok sağlık probleminin görülme riskini önemli ölçüde artırmaktadır.” ifadeleriyle egzersizin önemini vurguluyor.
Peki egzersiz ihmal edilir ve hareketsiz bir yaşam tarzı benimsenir ise vücudumuza neler olur?
Kalbe Etkisi
Fiziksel aktivite sırasında vücuda pompalanan kan artar. Egzersizin sağlığa en önemli faydası ise kalp ve damar sistemini güçlendirmesi ve korumasıdır.
Bazı doktorların ifadelerine göre ağır olmayan, aerobik olarak nitelendirilen egzersizler kan basıncını normal değerlere çektiği, kal ve kan dolaşımı üzerine olumlu etkileri olduğu yapılan çalışmalar ile ortaya konmuştur.
Egzersiz kasları güçlendirir. Kalp de özel bir kas dokusundan oluşmaktadır. Düzenli egzersiz kalp çalışmasını düzenler ve kalbi güçlendirir. Eğer egzersiz yapılmazsa kalbi güçlendirecek uyarılar oluşmaz, kalp ve damar sağlığınız daha kötüye gidebilir.
“Yapılan son çalışmalarda hareketsiz yaşam tarzı artmış ünsülin direnci ve metabolik sendrom ile ilişkilendirilmektedir. Ayrıca her türlü ölüm riski, kardiyovasküler probmlemler ve tip 2 diyabetle de ilişkili olduğu düşünülmektedir” ifadelerini kullanan Monski hareketsiz yaşamın ne derece riskli olduğunu gözler önüne seriyor.
Şubat 2019 da yapılan bir çalışma ise artmış kardiyovasküler problemler başta olmak üzere bir çok ölüm nedeninde önlenebilir en büyük riskin hareketsiz yaşam olduğunu ortaya koymaktadır.
Beyne Etkisi
İleryen yaşla birlikte bütün vücut gibi beyin de her geçen gün yaşlanıyor. Mayo Klinik Proceeding’in yaptığı güncel bir çalışmaya göre aerobik egzersiz beyin yaşlanmasını geciktirmekte ve bilişsel gerilemeyi yavaşlatmaktadır. Egzersiz yapılmadığında ise beyniniz yaşlanmaya karşı savunmasız kalmaktadır.
Ayrıca aerobik egzersizin hafıza ve öğrenmeyi olumlu etkilediği de bilinmektedir. British Sport Sport Journal’ın Şubat 2015’te yaptığı çalışmaya göre düzenli egzersiz yapan ileri yaş kadınlarda beyinde hafıza ve öğrenme ile ilişkilendirilen hipokampal bölgesinde hacmen artışı olduğu gözlenmiştir. Düzenli egzersiz yapanlarla yapmayanların beyinleri arasında fark olduğu bilinmektedir.
Psikolojik Etkisi
Hareketsiz yaşam tarzı beyinin işleyişini etkilediği gibi nörokimyasal dengeyi de bozmaktadır. İJBNPA’nın Ağustos 2018 de yayınladığı bir çalışmaya göre günde 3 saatten fazla hareketsiz kalanlarda depresif belirtilerin arttığı ortaya konmuştur.
Eylül 2018 tarihli başka bir çalışmada ise hareketsiz yaşamın sağlıklı bireyleri bile olumsuz etkilediği, buna karşın harekete geçmenin zihinsel ferahlığı beraberinde getirdiği gösterilmiştir.
Kemik ve Eklemlere Etkisi
Yoğun egzersiz ve antrenmanların kemik ve eklem yaralanmalarına sebep olacağı toplumda yaygın bir kanıdır. Fakat doğru ve bilinçli bir şekilde yapılan fiziksel aktivite düşünülenin aksine kemik ve eklemlerin daha da güçlenmesini sağlayacaktır.
Bazı doktorlar egzersizin osteopeni ve osteoporoz gibi kemik hastalıklarına karşı koruyucu olduğunu ayrıca esnekliği koruyarak düşme kaynaklı yaralanmaları önlemede etkili olacağını ifade etmektedir.
Rambam Maimonides Tıp Dergisi’nde ocak 2018 de yayınlanan bir çalışma ağırlık kaldırma egzersizlerinin ağırlığa maruz kalan vücut bölgelerindeki kemik kütlesi kaybını ve kemik erimesi riskini azalttığı, kemiklerin sertlik kazandırdığı ile ilgili bilgileri ortaya konmuştur.
Bel Çevresi Etkisi
Koltuğa uzanıp televizyon karşısında bir şeyler atıştırmanın belinizi rahatlattığını düşünebilirsiniz. Aslında gerçekten böyle mi? Uluslararası Obezite Dergisi’nin yaptığı 2017 tarihli çalışmada hareketsiz yaşam tarzının bel çevresinde artışla ve kardiyovasküler problemler ile ilişkili olduğu ortaya konmuştur. Yani ne kadar hareketsiz kalırsanız bel çevreniz o kadar genişleyecektir.
Hareketsiz kalmak harcadığınız kalorinin azalmasına sebep olmakla birlikte kan şekerinin yüksek seyretmesine, insülin direnci gelişimine sebep olmakta ve dolayısıyla diyabet ve obezite gibi riskleri beraberinde getirmektedir.
Hareketsiz Yaşam ve Kanser Riski
Kanserin tam olarak ne şekilde, hangi sebeplerden dolayı ortaya çıktığı henüz tam olarak aydınlatılabilmiş değildir fakat egzersiz yapmamanın bazı kanser türlerinin görülme riskini artırdığı yapılan çalışmalarla ortaya konmuştur.
WHO (Dünya Sağlık Örgütü) tarafından yayınlanan Eylül 2018 tarihli bir rapora göre dünyadaki ölüm sebeplerinde 2. Sırada yer alan kanser çeşitli DNA değişikliklerinden (mutasyon) kaynaklanmaktadır. Hareketsiz yaşam tarzı çeşitli kanser risklerini artırmaktadır.
17 kanser tipinin ele alındığı 25 farklı çalışmanın sonuçları gösteriyor ki hareketsiz yaşam endometrium kanseri, yumurtalık kanseri ve potansiyel olarak meme, kolorektal ve akciğer kanseri görülme riskini artırmaktadır.
Sonuç Olarak: Düzenli Egzersiz Şart!
Fiziksel olarak aktif olmak hareketsiz yaşam tarzının sebep olduğu riskleri ortadan kaldırmaktadır. Sağlık ve İnsan Hizmetleri’ne (HHS) göre yetişkinler haftada en az 150 dakika orta seviye egzersiz veya 75 dakika kardiyo yapmalıdır. Haftadan en az 2 kez ağırlık taşıma ve kas güçlendirme egzersizlerini yapmak ihmal edilmemelidir.
Yaşınıza, sağlık durumunuza, geçmişteki özelliklerinize göre size en uygun fiziksel aktiviteyi seçebilirsiniz. Yürüme, koşma, ağırlık kaldırma yüzme, basketbol, futbol veya farklı türler… Önemli olan düzenli fiziksel aktiviteyi alışkanlık haline getirmeniz.
0 Yorum